Wirtualny Instytut Badawczy [WIB] to nowatorska w skali kraju formuła prowadzenia badań o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych. Działalność WIB finansowana jest z Funduszu Polskiej Nauki.

Polski Rząd przeznaczył na pierwszy program WIB 450 mln zł, które zostaną przekazane na wsparcie badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze biotechnologii medycznej maksymalnie 10 zespołom badawczym w ciągu 10 lat od uruchomienia Programu (od 2020 r.). Pierwszy zespół badawczy finansowany w ramach WIB, który rozpoczął realizację zadania badawczego w lutym 2022 r. otrzymał niemal 70 mln PLN na opracowanie technologii terapeutycznego mRNA o wysokiej skuteczności i jej zastosowanie w immunoterapii nowotworów. 

Celem programu WIB jest finansowanie zadań badawczych wybranych w procedurze konkursowej zespołów, prowadzących działalność pod kierunkiem lidera o uznanym dorobku naukowym. Rezultatem zadań badawczych będzie wypracowanie możliwego do skomercjalizowania IP (nowe produkty i technologie).

Wdrażanie Programu WIB wspierane jest przez międzynarodowe grono Ekspertów, wybitnych specjalistów ze świata nauki i biznesu, zajmujących kluczowe stanowiska w uznanych światowych jednostkach naukowych i organizacjach biznesowych. Aktualny wykaz ekspertów (link) jest dostępny na stronie.

Poniżej najważniejsze informacje dla specjalistów ze świata nauki i biznesu chcących dołączyć do grona Ekspertów Programu WIB.

Eksperci Programu WIB pełnią kluczową rolę w procesie oceny merytorycznej złożonych wniosków o finansowanie zespołów badawczych.

Ich zaangażowanie można zdefiniować na trzech poziomach:

1. Ocena merytoryczna Wniosków o finansowanie Zespołów Badawczych

Po zakończeniu weryfikacji formalnej Wniosków o finansowanie, Podmiot Zarządzający kontaktuje się z wybranymi Ekspertami w celu dokonania oceny merytorycznej. Dobór Ekspertów zależy od ich specjalizacji naukowej i/lub biznesowej. W pierwszej kolejności badane jest występowanie konfliktu interesów Eksperta w związku z planowaną oceną. Ocena merytoryczna realizowana jest zgodnie z zatwierdzonymi Kryteriami wyłaniania Zespołów Badawczych, dostępnymi w ramach dokumentacji konkursowej (link).

Proces oceny merytorycznej składa się z dwóch etapów:

• oceny na podstawie dokumentów aplikacyjnych (7 Ekspertów) oraz
• oceny na podstawie prezentacji i rozmowy podczas Panelu Ekspertów, w którym udział bierze co najmniej 5 Ekspertów zaangażowanych w ocenę Zadania Badawczego.

W ramach pierwszego etapu oceny grupa wyznaczonych Ekspertów (dla każdego wniosku: 3 ekspertów z obszaru naukowego oraz 4 ekspertów z obszaru biznesowego) ocenia wniosek zespołu badawczego zdalnie, przy wykorzystaniu dedykowanej do oceny aplikacji. Eksperci formułują swoje uzasadnienia i przydzielają punkty w ramach poszczególnych kryteriów, a finalna ocena wniosku jest średnią arytmetyczną zebranych ocen wszystkich ekspertów. Pozytywny wynik oceny warunkuje przekazanie wniosku do drugiego etapu.

Drugi etap oceny (Panel Ekspertów) polega na bezpośrednim spotkaniu zespołu badawczego z gronem ekspertów. W większości przypadków Panele Ekspertów odbywają się trybie zdalnym. W ramach spotkania Zespół Badawczy ma możliwość odniesienia się do:

• uwag Ekspertów sformułowanych na pierwszym etapie oceny oraz
• udzielenia odpowiedzi na dodatkowe pytania i wątpliwości Ekspertów, które pojawiły się w trakcie Panelu.

Ten etap współpracy kończy się wydaniem indywidualnej oceny przez każdego Eksperta uczestniczącego w spotkaniu.

Pozytywny wynik całościowej oceny merytorycznej jest warunkiem ujęcia zespołu badawczego na liście rekomendowanych do finansowania.

2. Ewaluacja realizowanych Zadań Badawczych

Realizacja zadań badawczych finansowanych w ramach Programu WIB podlega corocznej ewaluacji, która skupia się przede wszystkim na merytorycznej ocenie efektów zadań badawczych osiągniętych w mijającym okresie. W oparciu o ściśle określone kryteria ewaluacji zadanie badawczego podlega ocenie w zakresie:

• realizacji celów badawczych;
• aktualności problemu badawczego w świetle zmieniającego się otocznia społeczno-gospodarczego;
• potencjału zespołu badawczego do kontynuacji działalności naukowej na najwyższym światowym poziomie;
• wpływu wyników prac zespołu badawczego na powstanie innych wyników naukowych w obszarze biotechnologia medyczna;
• możliwości zastosowania wyników prac w praktyce oraz zakres ich dotychczasowego zastosowania;
• zakresu działań naukowych koniecznych po zakończeniu prac zespołu badawczego dla dokonania komercjalizacji;
• potencjalnych korzyści i wpływów środków z komercjalizacji.

Wynik ewaluacji naukowej jest brany pod uwagę przez Podmiot Zarządzający przy podejmowaniu decyzji o dalszej realizacji lub wstrzymaniu finansowania zadania badawczego.

W lutym 2022 w ramach Programu Wirtualny Instytut Badawczy rozpoczęła się realizacja pierwszego zadania badawczego. Zespół otrzymał finansowanie w wysokości blisko 70 mln złotych, a jego głównym celem badawczym jest opracowanie technologii terapeutycznego mRNA o wysokiej skuteczności i jej zastosowanie w immunoterapii nowotworów. Dowiedz się więcej: Zespół badawczy HERO (link).

3. Konsultacja i wsparcie Podmiotu Zarządzającego w zakresie wdrażania Programu i komercjalizacji wyników

Podmiot Zarządzający może zlecić Ekspertom, wybranym ze względu na specjalizację, wykonanie:

• dodatkowej, niezbędnej opinii w odniesieniu do realizowanych zadań badawczych, jak również
• analizy trendów światowych w obszarze biotechnologii medycznej.

Współpraca z Ekspertami opiera się na kontraktach biznesowych, które w sposób ramowy definiują jej zakres. Wynagrodzenie Ekspertów związane jest z wykonywaniem konkretnych usług na zlecenie Podmiotu Zarządzającego. Stawki wynagrodzeń dostępne są w dokumentacji załączonej do ogłoszenia o naborze na Ekspertów.

Eksperci zobowiązani są każdorazowo do:

• potwierdzenia braku konfliktu interesów w odniesieniu do ocenianych wniosków o finansowanie oraz
• zachowania bezstronności i poufności w trakcie dokonywania oceny oraz realizowania innych zadań na zlecenie Podmiotu Zarządzającego.