W dniu 27.09.2024 r. w siedzibie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego podpisane zostały dwie Umowy o finansowanie zespołów badawczych w ramach Wirtualnego Instytutu Badawczego. Łączna kwota na jaką opiewają oba projekty to blisko 119 mln zł, a ich celem jest opracowanie nowych rozwiązań i technologii w zakresie terapii onkologicznych. Jednostkami koordynującymi projekty są Instytut Chemii Bioorganicznej PAN z Poznania oraz Uniwersytet Jagielloński z Krakowa.

W ramach trzeciego konkursu WIB, ogłoszonego w 2023 roku, do grona naukowców, których praca i działalność badawcza są finansowane ze środków Funduszu Polskiej Nauki, dołączają badacze z kolejnych siedmiu ośrodków naukowych z różnych części Polski. Otrzymane fundusze zapewnią stabilność finansowania projektów przez okres następnych pięciu lat.

– Rosnąca liczba instytucji i naukowców finansowanych w ramach WIB zwiększa realne oddziaływanie budżetu państwa na rozwój nauki i gospodarki w Polsce. Cieszymy się, że liczne grono kolejnych naukowców dołącza do projektów, których celem jest opracowanie komercjalizowalnych technologii. Dla naukowców to nie tylko prestiż, ale i stabilne i długoterminowe finansowanie ich pracy. Natomiast dla gospodarki i społeczeństwa to szansa na dostęp w przyszłości do innowacyjnych rozwiązań na poziomie globalnym – mówi prof. dr hab. Jarosław Bosy, Dyrektor Łukasiewicz – PORT.

Wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej

Pierwszy z obecnie podpisywanych projektów nosi tytuł: „Technologia ukierunkowanej analizy pojedynczych komórek na potrzeby diagnostyki nowotworów – wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej” [akronim: INTERCEPT]. Projekt został zaplanowany na 5 lat a jego wartość wynosi ponad 40 mln złotych. Projekt będzie realizowany przez zespół badawczy z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu pod przewodnictwem prof. dr. hab. Marka Figlerowicza. Głównym celem projektu jest zrewolucjonizowanie diagnostyki nowotworów poprzez opracowanie niezależnej od układów mikroprzepływowych oraz opartej na kwasach nukleinowych technologii umożliwiającej badania pojedynczych komórek, która następnie zostanie wykorzystana do tworzenia celowanych testów diagnostycznych. W zamierzeniu testy znajdą zastosowanie w diagnozowaniu ostrej białaczki szpikowej (AML) oraz przewlekłej białaczki limfatycznej (CLL). Główną ideą projektu jest wprowadzenie do praktyki klinicznej wysoce zaawansowanych technologii analiz pojedynczych komórek poprzez zmniejszenie ich złożoności technicznej i kosztów oraz poprawę ogólnej użyteczności klinicznej.

W kierunku nowoczesnej waskulo-onkologii

Drugi projekt pn.: „Spersonalizowana diagnostyka śródbłonka naczyniowego w terapii onkologicznej; w kierunku nowoczesnej waskulo-onkologii” [akronim: ADEVASCO], będzie realizowany przez konsorcjum składające się z zespołu badaczy reprezentujących: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN we Wrocławiu, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, Gdański Uniwersytet Medyczny, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy w Gliwicach oraz Politechnikę Warszawską. Wysokość środków przeznaczonych na finansowanie projektu to ponad 78 mln złotych.

Liderem zespołu badawczego jest prof. dr hab. Stefan Chłopicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Celem działalności naukowej zespołu badawczego jest rozwój unikatowych badan przedklinicznych oraz klinicznych, które pozwolą na precyzyjną diagnostykę niekorzystnego działania leków przeciwnowotworowych na śródbłonek naczyniowy, oraz opracowanie nowej technologii aptaczujnika elektrochemicznego, wykorzystującego oryginalne rozwiązania metodologiczne i aptamery, nanoszczotki polimerowe, dedykowany aparat POCT z mikroukładami przepływowymi. Ta całkowicie nowa technologia wykrywająca zaburzenia czynności śródbłonka naczyniowego będzie stanowić unikatowe narzędzie diagnostyki towarzyszącej śródbłonka w toku terapii onkologicznych i powinna stać się istotnym elementem zindywidualizowanej stratyfikacji ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych terapii przeciwnowotworowych u pacjentów.

Podpisanie umów o finansowanie na realizację zadań badawczych z udziałem: INTERCEPT od lewej dr Hubert Cichocki – Prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz, dr hab. Luiza Handschuh – Dyrektor Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN, Prof. dr hab. inż. Maria Mrówczyńska – Wiceminister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. dr hab. Jarosław Bosy, Dyrektor Łukasiewicz – PORT; ADEVASCO od lewej dr Hubert Cichocki – Prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz,  prof. dr hab. Wojciech Macyk – Prorektor dr. nauki Uniwersytety Jagiellońskiego, Prof. dr hab. inż. Maria Mrówczyńska – Wiceminister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. dr hab. Jarosław Bosy, Dyrektor Łukasiewicz – PORT.

Fot. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego